Bart was tevreden met deze keuze: zowel de technische als de creatieve kant van het vak bevielen hem prima. Toch voelde hij zich na zijn afstuderen nog niet helemaal compleet. “Voordat het kwartje echt was gevallen was ik alweer 27 jaar oud. Daarvoor had ik wel een HBO en wat aanvullende cursussen gedaan.” Na het behalen van zijn aannemersdiploma, werkte hij een tijdje bij een aannemersbedrijf. Hij was veel in de aanwezigheid van architecten en merkte hoe boeiend hij hun werk vond. Zo heeft hij besloten om alsnog de Academie van Bouwkunst te doen. “Op vrijdag en zaterdag ging ik naar de Academie in Arnhem en daarnaast werkte ik op een architectenbureau. Het was een intensieve 6-jarige opleiding, maar omdat je bezig bent met je passie is het helemaal niet erg om hard te werken en te studeren.”

In 1992 ging Bart duaal voor zijn huidige bureau werken. Dat droeg toen nog enkel de naam ‘Elemans’, vernoemd naar zijn zakenpartner Peter Elemans en de vorige generaties van Peter’s familie. “Ik startte als bouwkundig tekenaar en ben vervolgens gegroeid naar assistent-ontwerper.” Acht jaar later is hij als partner in de maatschap gekomen. “Toen ik in 2000 als zakenpartner erbij kwam ging het bureau ‘Elemans Postma van den Hork Architecten’ heten. Onze partner Postma is inmiddels gepensioneerd en vervolgens is in 2011 de naam veranderd in Elemans van den Hork Architecten.”

‘Licht en Groen’ als leidraad
Samen met zijn collega Peter heeft Bart besloten een eigenzinnige koers te varen. “Ik zie het zo: als je zelf baas bent van een bedrijf, dan heb je ook meer ruimte om je eigen opvattingen door te ontwikkelen. En dat is een keuze die je dan maakt. Wij hebben de term ‘Licht en Groen’ bedacht om zo in enkele woorden onze passie en drijfveer te benoemen.” Het besef dat wij als mensen eigenlijk uit de natuur komen gaat daaraan vooraf. “We hebben ons als mens opgesloten in onze gebouwen en dat is gek. Dat komt enerzijds door de behoefte aan beschutting en privacy, maar in sommige gevallen zijn we daar wel in doorgeslagen. Tegenwoordig zitten we zo veel binnen en maken we van onze gebouwen complete machines om zo de temperatuur en luchtvochtigheid in orde te hebben.”

Die opvatting probeert Bart op een elegante manier in zijn ontwerpen te verwerken. ‘Licht’ staat uiteraard voor het daglicht en ‘Groen’ is een breder begrip. “We proberen in ons werk altijd contact te maken met buiten. Het geeft letterlijk en figuurlijk ruimte en lucht. Planten in een ruimte dragen bijvoorbeeld ook al bij aan kwaliteit van leven.” De termen Licht en Groen zijn al heel lang kernwaarden van het bureau. Klanten zien al snel de meerwaarde ervan in: het is ook iets wat iedereen begrijpt en wellicht al voor zich zelf spreekt. We zijn het soms alleen even kwijt.

De projecten van Elemans van den Hork Architecten zijn heel divers: van bedrijfshuisvesting tot woningbouw en alle smaken daartussen. Vanouds werkte het bureau aan gebouwen in het basisonderwijs. Inmiddels zijn dit gebouwen die vaak gecombineerd worden met kinderopvang en sport- en wijkvoorzieningen. Zo heeft het bureau de Brede Maatschappelijke Voorziening de Vilgaard in Velden ontworpen en de multifunctionele Accommodatie de Schans in Arcen. Daarnaast werkt het bureau ook aan gebouwen in de ouderenzorg. Voor zowel kinderen als ouderen is het goed om licht en groen te beleven. “Bijvoorbeeld in de zorg draagt licht en groen bij aan een ‘healing environment’. Eigenlijk verleiden we als het ware de gebruikers van onze gebouwen om naar buiten te gaan.”

Ook op andere bijzonder plekken komt het idee van ‘Licht en Groen’ goed tot zijn recht, zoals bij een kleinschalig afscheidscentrum met een crematorium. “Onlangs hebben wij een project opgeleverd dat een mooie ligging heeft in een natuurgebied. Daar is het thema natuur en licht en groen ook heel principieel ingezet. Als iemand overlijdt is dat natuurlijk voor nabestaande erg intens en verdrietig. Als er íets is dat rust en relativering kan bieden, dan is dat natuur. Niets maakt het verschil tussen leven en dood duidelijker zichtbaar.” Een mooi voorbeeld van de veelzijdigheid en menselijkheid van hun vak, vindt Bart.

Elemans van den Hork houdt altijd zicht op het totaalplaatje
Een vaste dagindeling zit er voor Bart niet in. Elemans van den Hork Architecten biedt namelijk ook compleet projectmanagement. Die begeleiding hoort er volgens Bart vanzelfsprekend bij. “Tijdens dit soort projecten werken we heel intensief samen met de opdrachtgever en diverse bouwpartners. Bij voorkeur bewaken en coördineren we het hele proces. We zijn een full service bureau en verzorgen in het proces ook aspecten zoals geld, kwaliteit en planning. Het is erg belangrijk dat je als ontwerper nauw bij het hele project bent betrokken, zo kun je zorgen voor het optimale eindresultaat.”

“Het is een dankbaar beroep. Het gaat niet per se om je eigen ontwikkeling of je eigen idee; het is telkens een samenwerking tussen de opdrachtgever en ons bureau. Uiteindelijk ontwerp je voor je opdrachtgever. Het is erg belangrijk dat die wisselwerking goed is en communicatief vraagt dat natuurlijk ook nogal wat.”

Binnen de architectuurbranche is het hard werken en ploeteren, zeker ten opzichte van een aantal jaar geleden. “Ons vakgebied ontwikkelt zich razendsnel en ook de prijzen zijn aangescherpt. Daarnaast is ieder project anders en zijn de wetten en regelgeving in de afgelopen jaren flink aangescherpt. Dat maakt het voor ons af en toe extra lastig. In de jaren 30 was er veel meer tijd om een gebouw te ontwerpen en te realiseren. Tegenwoordig moet dat sneller en is het veel complexer.” Bij Elemans van den Hork Architecten werken altijd minimaal vier personen aan een project; een architect, projectmanager, tekenaar en bouweconoom zorgen ervoor dat een project volledig wordt gerealiseerd. “Projecten waar we trots op zijn, zijn onder andere de scholen in Arcen en Velden maar ook de buitenplaats Zevenhutten in Cuijk.”

Bouwen aan de toekomst
Op dit moment ligt de focus vooral op het verder ontwikkelen van licht en groen. “Als wij niet blijven door ontwikkelen als bedrijf en personen, dan haalt men ons in.” Het maakt voor Bart niet uit of hij 65, 70 of 80 is, de architectuur is waar zijn passie ligt en hij wil dit dan ook zo lang mogelijk blijven doen. “Tuurlijk ga je stapjes terug doen en andere mensen de ruimte geven, maar het architect zijn zal altijd bij mij blijven.”

In de toekomst wil Elemans van den Hork zich meer richten op duurzaamheid en circulair bouwen. Milieuthema’s worden steeds belangrijker en dat moet zichtbaar worden in de ontwerpen. Bart zou ook graag een gebouw ontwerpen en realiseren met een maatschappelijk belang; iets wat alleen al met zijn uitstraling kan verbluffen en verbinden. “Op dit moment zitten we voornamelijk in Oost-Brabant, het zuiden van Gelderland en Noord-Limburg. We zouden graag ook in meerdere regio’s actief zijn.”

Het maakt me niet uit of ik 65, 70 of 80 ben: ik wil dit blijven doen!